Το Εκτελεστικό Συμβούλιο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ενέκρινε το βράδυ της Πέμπτης στην Ουάσιγκτον την πρόταση της Κριστίν Λαγκάρντ για χορήγηση “κατ’ αρχήν” (“in principle”) δανειακού προγράμματος ύψους 1,3 δισεκατομμυρίων «Ειδικών Τραβηκτικών Δικαιωμάτων» (SDRs) που αντιστοιχούν περίπου σε 1,6 δισεκατομμύρια ευρώ. Η μορφή της δανειοδότησης “in principle” σημαίνει ότι το Ταμείο δεν θα εκταμιεύσει χρήματα μέχρις ότου το ελληνικό χρέος καταστεί βιώσιμο, άρα μετά από απόφαση της Ευρωζώνης για μέτρα ελάφρυνσης του χρέους.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η απόφαση ήταν ομόφωνη αφού ψηφίστηκε και από τον εκπρόσωπο των Ηνωμένων Πολιτειών. Σε αυτό συνετέλεσε η μορφή του προγράμματος (“in principle”) και το ύψος της χορήγησης που αντιστοιχεί στο 55% του μεριδίου (quota) της Ελλάδας στο μετοχικό κεφάλαιο του ΔΝΤ, πράγμα που σημαίνει πως το πρόγραμμα δεν ενέπιπτε στην χρηματοδότηση καθ’ υπέρβαση μεριδίου («exceptional access lending»), άρα δεν απαιτείτο η αυξημένη πλειοψηφία του 85% των μετόχων.
Το ζήτημα του ορίου χρέους κεντρικής κυβέρνησης
Στην απόφαση του ΔΝΤ περιλαμβάνεται και όρος που θέτει ανώτατο όριο στο χρέος κεντρικής κυβέρνησης στα 325 δισεκατομμύρια ευρώ. Σύμφωνα με πληροφορίες, η ελληνική Κυβέρνηση είναι έντονα δυσαρεστημένη με τη χρήση της διάταξης για το χρέος «κεντρικής κυβέρνησης», διότι είτε νόμιζε είτε είχε συμφωνήσει στη χρήση του ορίου για το χρέος «γενικής κυβέρνησης», το οποίο είναι περίπου 12 δισεκατομμύρια μικρότερο και θα άφηνε περιθώριο δημιουργίας «πιστωτικού μαξιλαριού» («cash buffer»), που θα επέτρεπε περαιτέρω δανεισμό για το ελληνικό Δημόσιο.
Η Christine Lagarde εξέδωσε ανακοίνωση μετά την έγκριση της χρηματοδότησης [ανεπίσημη μετάφραση]:
Χαιρετίζω το νέο πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής της Ελλάδας, το οποίο επικεντρώνεται σε πολιτικές που θα βοηθήσουν στην αποκατάσταση της μεσοπρόθεσμης μακροοικονομικής σταθερότητας και ανάπτυξης και στηρίζει τις προσπάθειες των ελληνικών αρχών να επιστρέψει η χώρα σε χρηματοδότηση από τις αγορές σε βιώσιμη βάση. Το πρόγραμμα παρέχει τον απαιραίτητο χώρο ώστε να κινητοποιηθεί η στήριξη για τις βαθύτερες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται η Ελλάδα ώστε να ευημερήσει εντός της Ευρωζώνης, αλλά και ένα πλαίσιο για τους ευρωπαίους εταίρους της Ελλάδας για την περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους ώστε να αποκατασταθεί η βιωσιμότητα του χρέους της Ελλάδας.
Τα πρόσφατα νομοθετημένα μέτρα για τη διεύρυνση της βάσης της φορολογίας εισοδήματος και τη μεταρρύθμιση των συνταξιοδοτικών δαπανών έχουν αποφασιστική σημασία για την επανεξισορρόπηση του προϋπολογισμού προς πολιτικές φιλικές προς την ανάπτυξη. Μεσοπρόθεσμα θα συμβάλουν στην επίτευξη ενός φιλόδοξου πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 3,5% του ΑΕΠ. Ωστόσο, ο στόχος αυτός θα πρέπει να περιοριστεί σε ένα πιο βιώσιμο επίπεδο του 1,5% του ΑΕΠ το συντομότερο δυνατό, ώστε να δημιουργηθεί χώρος δημοσιονομικής προσαρμογής για καλύτερη στόχευση της κοινωνικής πρόνοιας, την τόνωση των δημόσιων επενδύσεων και τη μείωση των φορολογικών συντελεστών για τη στήριξη της ανάπτυξης. Η προστασία των ευάλωτων ομάδων, με παράλληλη διατήρηση της δημοσιονομικής σταθερότητας, είναι καθοριστική για τη διατήρηση της βιωσιμότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης στην προσπάθεια προσαρμογής της Ελλάδας.
Η αποκατάσταση του χρηματοπιστωτικού τομέα είναι απαραίτητη για την αποκατάσταση των πιστώσεων και την προώθηση της ανάπτυξης. Το νέο πρόγραμμα θα υποστηρίξει τις προσπάθειες για τη μείωση των εξαιρετικά υψηλών μη εξυπηρετούμενων δανείων της Ελλάδας με την ενίσχυση του νομικού πλαισίου αναδιάρθρωσης του [ιδιωτικού] χρέους. Επιπλέον, προκειμένου να διασφαλιστεί η ευρωστία του τραπεζικού τομέα και να διευκολυνθεί η ταχεία ελάφρυνση των κεφαλαιακών ελέγχων, οι εποπτικές αρχές πρέπει να λάβουν πρόσθετα μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της αναθεώρησης της ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού και της προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι Τράπεζες είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένες πριν τη λήξη του προγράμματος.
Παρά την πρόοδο που σημειώθηκε στο διαρθρωτικό μέτωπο, η πρωταρχική πρόκληση της Ελλάδας παραμένει η ελευθέρωση των περιορισμών που υποβαθμίζουν το επενδυτικό κλίμα της. Συνεπώς, οι αρχές θα πρέπει να επανεξετάσουν τα σχέδιά τους για την αναστροφή της μεταρρύθμισης για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις μετά τη λήξη του προγράμματος και να επικεντρωθούν στην αύξηση των προσπαθειών για άνοιγμα αγορών προϊόντων και υπηρεσιών που εξακολουθούν να προστατεύονται, προκειμένου να διευκολυνθούν οι επενδύσεις και να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας. Θα πρέπει επίσης να διπλασιάσουν τις προσπάθειες για την προστασία της αξιοπιστίας της στατιστικής αρχής και να εγγυηθούν την ανεξαρτησία του.
Όπως είπαμε πολλές φορές, ακόμη και με την πλήρη εφαρμογή του προγράμματος, η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να αποκαταστήσει τη βιωσιμότητα του χρέους και χρειάζεται περαιτέρω ελάφρυνσή του από τους ευρωπαίους εταίρους της. Πρέπει να συμφωνηθεί μια στρατηγική για το χρέος που να βασίζεται σε πιο ρεαλιστικές υποθέσεις. Αναμένω ότι σύντομα θα συμφωνηθεί ένα σχέδιο αποκατάστασης της βιωσιμότητας του χρέους μεταξύ της Ελλάδας και των ευρωπαίων εταίρων της. Η αποτελεσματικότητα της νέας συμφωνίας εξαρτάται από τη συμφωνία αυτή για την ελάφρυνση του χρέους, καθώς και την εφαρμογή του προγράμματος.
Regling: Ικανοποίηση για την έγκριση του προγράμματος από το ΔΝΤ
Δήλωση έκανε και ο διευθύνων σύμβουλος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας Klaus Regling, ο οποίος εξέφρασε την ικανοποίησή του για την έγκριση του προγράμματος από το ΔΝΤ και πρόσθεσε πως η διπλή δεσμευτικότητα («conditionality») των προγραμμάτων του ΔΝΤ και του ESM «διασφαλίζει την πλήρη ευθυγράμμιση με το πακέτο πολιτικής για την Ελλάδα. Αυτό θα επιτρέψει στην Ελλάδα να ολοκληρώσει με επιτυχία τις προβλεπόμενες μεταρρυθμίσεις έως το τέλος του προγράμματος του ESM και του ΔΝΤ τον Αύγουστο του 2018, για την ανοικοδόμηση μιας ανταγωνιστικής οικονομίας και την ανάκτηση της εμπιστοσύνης των αγορών».
Ευρώπη και Ελλάδα 